Alanında uzman akademisyen ve araştırmacıları bir araya getiren çalıştayın açılış konuşmasını yapan Karadeniz Teknik Üniversitesi Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İsmail Köse konuşmasında “Tarihte yaşanmış realitelerin tersyüz edilip hiç yaşanmamış hadiselerin yaşanmış ya da yaşanmış olanların hiç vuku bulmamış gibi yayılmasını, bu şekilde öğretilmesini engelleme çalışmaları bilim insanlarının öncelikli görevleri arasındadır. Unutulmamalıdır ki biz konuşmazsak, tartışmazsak, gündemimize almazsak da dünyada sayıları 600’den fazla olup, mantar gibi her yerden türeyen Pontus dernekleri, kendi kurgularına göre her fırsatta propagandanın gücünden faydalanarak Türkiye’yi karalamaktadır. Bütün bu süreç dikkate alınarak tarihte yaşananların bütün boyutlarıyla bilimsel bir metodoloji ile anlatılarak dezenformasyonun etkisizleştirilip olguyu şekillendirecek hatalı algının yerleşememesi, sıradanlaşamaması için Üniversitemiz tarafından kamu kuruluşlarımız ile iş birliği içinde çalışmalar yapılmaktadır.” diyerek konu ile ilgili bilimsel araştırmanın önemini vurguladı.
Prof. Dr. İsmail Köse’nin ardından sözü alan çalıştayın onursal başkanı Rektör Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı konuşmasında “Sözde Pontus soykırımı iddiaları, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonraki süreçte Anadolu’daki gelişmelere dayandırılmaktadır. Dolayısıyla bu dönemde yaşananların objektif bir şekilde araştırılarak meselenin tüm cihetleriyle ortaya konulması, bu iddiaların düğümünün çözülmesi adına tek doğru yoldur. Bu da kuşkusuz tarihçilerin görevi olmalıdır. Ancak konu etrafında yapılan tartışmalar daha ziyade siyasî zeminde yürütülmektedir. Bu nedenle Pontus soykırımı iddialarının, genellikle iki ülke ilişkilerinin gerginleştiği dönemlerde ön plana çıkarılmasına şaşırmamak gerekir. Konunun tüm yönleriyle aydınlatılmasının önündeki en büyük engel de bu sakat yaklaşımdır. Samimiyetten uzak bu tutum, iddia sahibi olan Yunanistan’ın soykırım iddialarının arkasındaki asıl hedef ve beklentilerini sorgulanmasıyla açıklığa kavuşturulabilir. Türkiye’ye yöneltilen Pontus soykırımı suçlamasının daha ziyade siyasî hedefleri olduğu muhakkaktır. Meselenin tarafsız bir bakışla ve tam anlamıyla aydınlığa kavuşturulabilmesi, her şeyden önce konu hakkında yapılan tartışmaların bilimsel düzleme oturtulmasıyla mümkündür.” sözlerine yer verdi.
Trabzon Valisi Aziz Yıldırım ise konuşmasında “Kanaatimce Türk Milleti ve soykırım kavramları en son bir araya gelecek kavramlardır. Türk Milleti hâkim olduğu bütün coğrafyalara barışı, kardeşliği, din ve vicdan özgürlüğünü taşımıştır. Bugün bile ülkemizin bünyesinde Lozan hukukuna bağlı olarak yaşayan azınlıklar özgürce devletimizin ana unsuru olan Türk Milleti ile aynı haklara sahip olarak yaşamlarını devam ettirmektedir. Ancak özellikle ülkemizi uluslararası camiada mahkûm etmek isteyen bazı çevreler zaman zaman Pontus ve Ermeni meselesi veya soykırımı gibi temelsiz iddiaları dillendirmekte, bu konularda kamuoyu oluşturmakta hatta bu konularını parlamentolarına taşımakta, bu yönde ısmarlama kararlar çıkarmaktadır. İşte bu çalıştayımız Türk araştırmacılarımız tarafından hem tarihsel boyutuyla hem de güncel durumu itibariyle bölgeye ve Türkiye’ye yönelik bu ve benzeri faaliyetleri ifşa etmek ve tarihin nasıl kötüye kullanıldığını tartışmak bakımından büyük önem arz etmektedir. Kuşkusuz çalıştay Pontus meselesi hakkında yapılan araştırmaların mütevazi bir kısmıdır ancak yaratacağı etki bakımından ciddi bir potansiyele sahiptir.” dedi.
Açılış konuşmalarının ardından sunum ve münazara bölümüne geçildi. Çalıştayın Pontus Kavramsallaştırmasının Semantik Sorunları ve Pontus Sorununun Gelişimi başlıklı sabah oturumunda “Pontus Meselesi”nin kavramsal zemini, tarihsel süreçte Karadeniz hakimiyeti bağlamındaki tartışmalar, Birinci Dünya Savaşı öncesi Pontusçu örgütlenme çabaları ve savaş dönemindeki Pontusçu faaliyetler; Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Osman Emir’in, Pontos Adının Kökeni ve Pontos Coğrafyası; Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Prof. Dr. İbrahim Tellioğlu’nun,Komnenosların Karadeniz Hakimiyeti Hakkındaki Tartışmalar; Trabzon Üniversitesi’nden Prof. Dr. Rahmi Çiçek’in, Birinci Dünya Savaşı Öncesi Pontusçu Örgütlenme Girişimleri ve Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Veysel Usta’nın, Trabzon’da Rus İşgalinin PontusçuFaaliyetlerin Güçlenmesine Etkileri konulu sunumları ile derinlemesine bir biçimde ele alınacak.
Millî Mücadele Dönemi ve Sonrasında Pontus Sorunu ve Propaganda başlıklı öğleden sonraki oturumda; Millî Mücadele ve Cumhuriyet dönemlerindeki Pontusçu faaliyetler, siyasî bir hedef olarak Pontus propagandası çalışmaları, meselenin küreselleşme sürecindeki seyri ve Yunanistan açısından ele alınışı tartışılacak. Bu oturumda; Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mesut Çapa, Millî Mücadele’de Karadeniz Kıyılarının Güvenliği; Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Uğur Üçüncü, Millî Mücadele Yıllarında Gümüşhane’de Pontusçuluk; Dr. Öğr. Üyesi Yüksel Küçüker, Propagandanın Algı Yönetimi: PontusçuPropaganda; Prof. Dr. Hikmet Öksüz, Küreselleşme Sürecinde “Pontus Meselesi” ve Batı Trakya Azınlığı Kültür ve Eğitim Şirketi’nden Dr. Pervin Hayrullah, Yunanistan’dan Pontus Meselesine Bakış başlıklı konuşmalarını gerçekleştirecek. Çalıştayın son bölümünde yapılacak çalışma atölyesi oturumunda ise genel bir değerlendirme yapılacak.
