O Fatih’in torunları da İstanbul düşerse; Anadolu’da, Trabzon’da düşer diyerek Bulgarların İstanbul kuşatmasını engellemek için 511 kişi şu anda bulunduğumuz mekândan 16 Kasım tarihinde hareket etmiş ve bizim yaşamamız için şehit olmuşlar.” dedi.
Ortahisar Belediyesi, Balkan Harbi sırasında 87. Alay içinde yer alan Trabzon Gönüllüler Taburu’nu anmak için “Gidip de Dönmeyenler” isimli etkinlik düzenledi.
Karadeniz Yazarlar Birliği ile Ortahisar Belediyesi’nin bu sene ikincisini organize ettiği program ‘Trabzon Gönüllüler Taburu’nun toplanma yeri olan Kalepark’tan başladı. Yapılan konuşmalardan sonra Ortahisar Müftüsü Dr. Selami Bağcı şehitlere dua etti. Etkinlik, yürüyüş konvoyunun bando eşliğinde gönüllülerin Gülcemal Vapuruyla hareket ettiği Trabzon Limanı’nda denize çelenk bırakmasıyla son buldu.
“ BU BİLİNCİ GELECEK NESİLLERE TAŞIMALIYIZ”
Etkinliğin açılış konuşmasını yapan Ortahisar Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, Trabzon Gönüllüler Taburu’nuanmanın tarihe karşı bir sorumluluk ve önemli bir vazife olduğunun altını çizdi. Anma etkinliklerini her yıl düzenleyeceklerini ifade eden Genç, “Evet, bu yıl gurur yılımız. Bir taraftan cumhuriyetimizin 100. yılını gururlu kutluyoruz. Şu anda bu toprakları bize bağımsız vatan yurdu olarak ilelebet yapan 87. Alay diye tarihe geçen, bu vatanın savunması adına gözünü kırpmadan şehadet şerbetini içen İstanbul’un müdafaası ve kurtarılması adına buradan hareket eden 511 Trabzonlu dedemizi bir kez daha rahmetle ve minnetle anıyoruz. Tarihimizin bize yüklediği sorumluluk, şuur ve bu toprakları ne şekilde bize bağımsız vatan yurdu olarak bırakıldığını bilmemiz ve bu şuurla hareket etmemiz ve o bilinci gelecek nesillere taşımamız büyük bir sorumluluğumuzdur. Bu minvalde geç de olsa geçen yıl yazarlarımızın önerilerini bir vazife olarak addettik ve 511 Trabzonlu kahramanı bu mekânda anmaya devam edeceğiz. Ben dedemiz Fatih’in şu sözünü hatırlatmak istiyorum. 1453’te İstanbul fethedildiği zaman bütün seferler Osmanlı’da batıya doğru yapılırken; dedemiz Fatih ‘Trabzon fethedilmedikçe İstanbul’un fethi tamamlanmış olmaz’ diyerek doğuya yönelmiş ve Trabzon’u fethetmiş. O Fatih’in torunları da İstanbul düşerse; Anadolu’da, Trabzon’da düşer diyerek Bulgarların İstanbul kuşatmasını engellemek için 511 kişi şu anda bulunduğumuz mekândan 16 Kasım tarihinde hareket etmiş ve bizim yaşamamız için şehit olmuşlar. Yani bugün biz onları rahmetle analım diye gözlerini kırpmadan şehit olmuşlar ve İstanbul’un kuşatılmasını engellemişler ve bu toprakları bize ilelebet Türk yurdu olarak bırakmışlar. Hepsini saygıyla ve rahmetle anıyoruz. Ve anmaya da devam edeceğiz.” şeklinde konuştu.
“ECDADIMIZIN YAPTIĞI KAHRAMANLIKLARI ANLATMALIYIZ”
Trabzon Gönüllüler Taburu’yla ilgili çalışmalarından dolayı Tarihçi Veysel Usta’ya, Öğretim Görevlisi Kasım Bolat’a teşekkür eden Genç, “Bu 511 kahramanın arasından geri dönen Ali Rıza Çulha ve onun torunu Erdal Bey burada. 511 dedemizin, şehidimizin sadece iki tanesi geri dönüyor ve onlardan alınan hatıraları da değerli yazarlarımız bize ulaştırıyor. Bu hatıraları yaşatmak için gayret eden Yazarlar Birliğimize çok teşekkür ediyorum. Geri dönen gazilerimizin savaşa dair anılarını kitaplaştıran ve Osmanlıcadan çeviren Veysel Usta Hocamıza ve Çatalca Muharebesi’ni bize olduğu gibi yansıtan, kitaplaştıran Kasım Bolat Hocamıza çok çok teşekkür ediyorum. Geç de olsa andığımız bu değerlerimizi, ecdadımızın yaptıkları kahramanlıkları çeşitli formatlarla beraber gençlerimize, öğrencilerimize anlatıp onların tarih şuurunu zenginleştirmemiz lazım.”
“BALKAN HARBİ, TARİHİMİZİN EN HAZİN SAYFALARINDAN BİRİDİR”
Karadeniz Yazarlar Birliği Başkanı Sebahattin Saruhan konuşmasında Osmanlı İmparatorluğu döneminde Trabzon’un 93 Harbi’de, Osmanlı –Yunan Savaşı’nda, 1. Dünya Savaşı’nda ve birçok savaşta birliklerin toplandığı ve savaşa hazırlandığı bir serhat şehri olduğuna vurgu yaptı. Trabzon Gönüllüler Taburu’nun cephanesi, tüfeği dışında bütün ihtiyaçlarının kendileri tarafından karşılandığını ifade eden Saruhan, “Bu konu kenarda kalmış bir konu, unutulmaya yüz tutmuş bir konu olduğu için bu anmaları yapmamız, tarihin yeniden canlanması adına çok önemlidir. Balkan Harbi, 111 yıl öncesinde tarihimizin en hazin sayfalarından birisidir. Bulgarlar, Karadağlılar, Sırplar; Osmanlı’dan ayrıldıktan sonra bize savaş açtılar. Ve kısa zamanda da yaklaşık bir hafta içinde Balkanlarda Çatalca sırtlarına kadar geldiler. Hem coğrafi olarak hem siyasi olarak geriledik. Çok büyük dramlar yaşanarak terk edildi bu topraklar. Ve 21 Eylül’de o zamanki hükümet olağanüstü hal ilan etti. Trabzon vilayeti de o zaman Samsun’dan Batum’a kadar olan bölümü vilayet olarak ifadeediyordu. Ve geçmişte bütün savaşlarda ve diğer alanlarda Trablusgarp ve Balkan Savaşları’na kadar Trabzon ili hazırlık yeri idi. Yani bir yerde savaşa gidilecekse Trabzon’da giysisi, erzağı, kuşamı yapılırdı. Bunu 93 Harbi’nde, Osmanlı –Yunan harbinde, 1912’de Balkan Harbi’nde görüyoruz. Trabzon hazırlanıp birliklerin gönderildiği bir yer. Hele de Batum elden çıktıktan sonra. Artık Trabzon bir serhat şehri olmuş oldu.”diye konuştu.
“MARŞLAR, ŞİİRLER VE TÜRKÜLERLEUĞURLANDILAR”
Trabzon Gönüller Taburu’nun Çatalca Muharebeleri’ndegösterdiği başarının Bulgarları barış antlaşmasına zorladığını vurgu yapan Saruhan, “1912’deki savaş vesileyle Trabzon’da 87. Alay oluşturuluyor. Alayda dört tabur var ve 3. Tabur Trabzonlulardan oluşuyor. Taburda da 1, 2, 3 ve 4. bölükler var. Bu taburda bir de gönüllüler bölüğü vardı. Bu gönüllüler bölüğü daha önceki harplerde savaşmış ve geri dönmüş gazi olan yetişkin insanlardan oluşuyordu. Meselâ Trabzon Alay Taburu oluşurken o zamanki Binbaşı Mehmet Ali Bey Alay Komutanlığından istifa ediyor ve geliyor Trabzon Taburu’nunbaşına. Bir de gönüllülerin oluşturduğu birliğin başına ise Hafız Arap Mehmet Efendi geliyor. Trabzonluların çok sevdiği bir isim. Bu komutan daha önce 93 Harbi’nde de gönüllüleri buradan alarak savaşmış ve geri dönmüştür. Gönüllüler birliğinin tüfeği ve cephanesi dışında her şeyi kendilerine ait. Böylesi bir birliği anmamak mümkün mü? Onları anmak vicdanen de tarihi olarak da sorumluluğumuzdur diye düşünüyorum. Trabzon gönüllüleri bu alanda toplanıyor. Marşlar, türküler, şiirle okunuyor. Ve halk onları Liman’da bekleyen Gülcemal gemisiyle yolluyor. Ardından Gülnihal gemisi gidiyor. Gülcemal gemisindeki gönüllüler Çatalca civarındaki mevzilere yerleşiyor. Ve burada çok başarı gösteriyorlar. Ve 17 Kasım akşamı başlayıp 18 Kasım’a kadar devam eden şiddetli çatışmalar oluyor. Düşmanı darmadağın ediyorlar. Trabzon Taburu Gönüllüler Birliği Çatalca’da Bulgarların karşısına çıkarak önceden barışa yanaşmayan Bulgarları barışa mecbur bırakıyor. Buradaki çatışmaların sesi İstanbul’a kadar geliyordu ve Hürriyet Tepesi’ndeki gayrimüslümler ellerinde çiçeklerle Bulgarları bekliyordu.” ifadelerine yer verdi.
“OKULLARDA ETKİNLİKLER DÜZENLENMELİ”
Trabzon Gönüllüler Taburu’nun genç nesillere çok iyi anlatılması gerektiğini kaydeden Saruhan, “Liselerde, ilköğretim okullarında bu konularda şiir yarışmaları düzenlenmesi gerekiyor. Yani bu bilincin yayılması gerekiyor. Ben mazisi olmayanın atisi olmaz diyorum. Ben bir kez daha paydaşımız olan Ortahisar Belediye Başkanımıza ve ekibineçok teşekkür ediyorum.” diye konuştu.
“DEVLET OLMA ŞUURUNU İLİKLERİMİZE KADAR HİSSEDEN BİR ŞEHİRDEYİZ”
Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanvekili Atilla Ataman, konuşmasında o dönemde verilen mücadelenin bugün de devam ettiğine vurgu yaparak şöyle konuştu: “Bu organizasyonda emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Tarih şuuruna ulaşabilmek için tarihe sahip çıkmak gerekir. 1912’de bizim fişek gibi uşaklarımız buradan gittiler. 1912 Osmanlı dönemi, daha sonrası cumhuriyet dönemi. Bizim uşaklar yine fişek gibi. Trabzon’un çok özel bir tarafı vardır, Trabzon Abdülhamit ile Atatürk’ü barışık tutan bir şehirdir. 1912’(de yaşadığımız bu olaydan sonra orada verdiğimiz şehitlerden sonra 1918’de İstanbul işgal altındaydı. 1919’da onu yıktık. Bir Osmanlı Paşasıyla, hemşehrimiz Atatürk marifetiyle yıktık. Üç defa geldiği Trabzon dolayısıyla mutluyuz, gururluyuz. Bundan dolayı hemşehrimiz diyorum. Gençler,hangi dönemde olduğundan bağımsız olarak millet ve devlet olma şuurunu iliklerimize kadar hisseden ve hissettiren bir şehirdeyiz. Trabzon olarak bunun bir parçası olmaktan gurur duyuyorum. Bizim dedelerimiz tek çocuk. 511 kişiden 509’u şehit. İki kişi gelmiş. O gelenlerdin birinin torunu burada. İşte biz bu mücadeleyi vermeye devam ediyoruz. Eğer organizasyonunu arkasına silahlı gücünüzü koyamazsanız hiçbir karşılığı olmuyor. O gün 511 delikanlıyla fişek gibiuşaklarla verdiğimiz mücadeleyi bugün yine Trabzonlu bir başka fişek gibi uşak olan İHA ve SİHA’ları yapan Selçuk Bayraktar ile veriyoruz. Allah sayılarını artırsın.”
“BULGARLARIN İLERLEYİŞİ ANADOLU’DA İNFİALE YOLAÇTI”
Trabzon Vali Vekili Hacı Osman Hökelekli, Balkan Harbi’nin Osmanlı tarihinin en hazin sayfalarından biri olduğunu belirterek şöyle konuştu: “Bugün Trabzon Gönüllüler Taburunun aziz hatırasının 111 yıl dönümü dolasıyla bir aradayız. Bildiğiniz gibi Balkan Harbi Osmanlı tarihinin en hazin olaylarından biridir. Aynı zamanda Osmanlı’nın Balkanlardan çekilmesinin de tescillenmesidir. Bu dönemden kısa bir süre önce Bulgarlar bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı’dan ayrılmış, önce Edirne’yi işgal etmiş, ardından İstanbul için de harekete geçmişlerdir. Bu tabi bütün Anadolu olduğu gibi Trabzon’da da büyük bir infiale yol açmıştır. Bunun üzerine Trabzon’da bir grup gönüllü bir araya gelerek gönüllüler taburunu oluşturuyor. Tabi Anadolu’da birçok böyle tabur oluşturulmuş ama Trabzon’dakinin farkı silahlarından teçhizatlarına kadar birçok eşyasını kendileri temin etmişlerdir. Gönüller Taburu, Çatalca’da inerek savaşa dahil olmuştur. Orada gösterdikleri kahramanlıklar neticesinde bu muhaberelerin kazanılmasında çok etkileri olmuştur. Ben bu vesileyle Balkan Harbi’nde, İstiklal Harbi’nde, 1. Cihan Harbi’nde ve terörle mücadelede gözlerini kırpmadan canlarını feda eden kahraman şehitlerimizi minnetle, şükranlayâd ediyorum.”
İstanbul’un Bulgarlar tarafından işgalini önlemek için 17-18 Ekim ve 16 Kasım 1912 tarihlerinde Gülcemal ve sonrasında Gülnihal vapurlyarıyla Trabzon’dan yola çıkan Trabzon Gönüllüler Taburu’nda yaklaşık 511 gönüllü yer alıyordu.Tamamına yakını şehit olan taburdan sadece iki gazi Trabzon’a geri dönmeyi başarmıştı.
Şehitlere saygı duruşu ve İstiklâl Marşı’nın okunmasıyla başlayan anma etkinliğine; Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanvekili Atilla Ataman, Ortahisar Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, Karadeniz Yazarlar Birliği Başkanı Sebahattin Saruhan, Ortahisar Kaymakamı Gürkan Demirkale, Vali Vekili Hacı Osman Hökelekli, 17. Komando Tugay Komutan Vekili ve Garnizon Komutan Vekili Alb. Cemil Uzuner, AK Parti Ortahisar İlçe Başkanı Selahaddin Çebi, AK Parti Kadın Kolları Başkanı Ayfer Cihan, MHP Ortahisar İlçe Başkanı Salih Akkoç, Ortahisar İlçe Milli Eğitim Müdürü Cemil Karakaş, KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi öğrencileri, gaziler, şehit aileleri dernekleriyle, STK temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
